Hội đồng quản lý "Quỹ bảo hiểm ngành hàng cà phê Việt Nam” cũng đã thông
qua quy chế, kế hoạch dự kiến thu chi của Quỹ niên vụ 2012- 2013 và nguyên tắc
chi quỹ: 60% quỹ cho tái canh cây cà phê, 30% hỗ trợ lãi suất tạm trữ, 10% còn
lại hỗ trợ xúc tiến thương mại và nâng cao chất lượng. Theo quan điểm của
VICOFA, nhiệm vụ quan trọng nhất của quỹ là để hỗ trợ tạo ra các loại giống cà
phê có năng suất, chất lượng cao, hướng dẫn quy trình tái canh.
Như vậy, tất cả DN tham gia xuất khẩu cà phê phải đóng phí vào Quỹ (không chỉ
DN hội viên VICOFA). Việc này theo ông Tự nhằm đảm bảo bảo tính công bằng. Mỗi
chuyến hàng cà phê khi thông quan sẽ bị thu phí 2 USD/tấn. Trước đây, theo dự
thảo cũ việc thu phí chỉ áp dụng đối với hội viên thuộc hiệp hội đã gây tâm lý
tỵ nạnh.
Theo đánh giá, thời gian qua các doanh nghiệp chế biến và XK cà phê suy nghĩ
vấn đề chưa cặn kẽ. Nhiều doanh nghiệp XK tranh mua tranh bán cà phê tốt nhưng
lại không nghĩ đến việc giúp người nông dân tái canh và làm sao giữ được chất
lượng hạt cà phê tốt điều đó dẫn đến hệ quả là đối với những tỉnh có diện tích
trồng cà phê lớn như Đắc Lắc cũng chỉ có khoảng 40% diện tích cho năng suất
khá, hầu hết diện tích còn lại thường cho năng suất rất thấp, gây thất thu lớn.
Nguyên nhân là do đa số diện tích cà phê của tỉnh già cỗi, đều được trồng bằng
hạt và giống lại không được chọn lọc.
Một thông tin từ Viện Quy hoạch và Thiết kế nông nghiệp đưa ra, để nâng năng
suất cà phê lên 2,4 tấn/ha (hiện nay gần 2,1 tấn/ha), ngành cà phê phải đầu tư
ít nhất 14.000 tỷ đồng để tái canh gần 180.000ha diện tích cà phê già cỗi, nâng
cấp hệ thống thủy lợi, giao thông, điện...
Ông Lương Văn Tự giải thích, Việt Nam hiện có khoảng 137.000ha cà phê
(chiếm 27,4% diện tích) cần được tái canh trong 10 năm tới. "Hiện nay vị trí
XK cà phê là thứ 2 thế giới, nhưng nếu không tái canh thì vị trí XK sẽ tụt
hạng, lúc đó sản lượng cà phê XK cũng chỉ được 50-60% so với bây giờ”. Indonesia do
không chú trọng việc tái canh cà phê nên mất vị trí mạnh. Colombia những
năm 2005, 2006 từng xuất khẩu 12,5 triệu bao cà phê nhân, nhưng nay cũng chỉ
còn khoảng 8 triệu bao. Việt Nam
không thể đi theo vết xe đổ này”.
Tuy nhiên, đứng ở góc độ doanh nghiệp, ông Đỗ Hà Nam, Chủ tịch HĐQT- TGĐ công
ty CP Tập đoàn Intimex - một trong những DN XK cà phê lớn của Việt Nam lại cho
rằng, cây cà phê hiện đang phát triển rất tốt. Nói việc thu phí để giúp phần
nào hỗ trợ cho việc tái canh cây cà phê cũng đúng. Nhưng thực tế hiện nay,
người dân trồng cà phê đang biết cách đầu tư, tái canh cho cây cà phê rất giỏi.
Bản thân họ biết đâu là giống cà phê tốt.
Đại diện công ty TNHH nhà nước một thành viên XNK và đầu tư Hà Nội (Unimex Hà
Nội) cũng cho biết, họ chỉ đồng tình đóng phí khi tất cả các doanh nghiệp tham
gia xuất khẩu cùng bị thu. Không thể có chuyện thu doanh nghiệp nội nhưng lại
bỏ qua doanh nghiệp ngoại được.
Một chuyên gia trong ngành nông nghiệp phân tích, hiện nay ngành hàng nào cũng
tính đến việc thu phí. Xuất khẩu cần được khuyến khích, do vậy, nếu thu phí sẽ
được hiểu ngay là "tận thu”. Quan điểm của Chính phủ bây giờ là giãn sức
dân, khoan sức dân. Do vậy, chúng ta không thu những khoản phí mà làm tăng chi
phí, gánh nặng cho người dân, DN. Việc thu phí có thể khiến các DN phải đổ phí
vào giá mua cà phê thì nông dân là những người sẽ phải chịu thiệt.
Theo
báo Đại đoàn kết